به گزارش منابع خبری پاپ بندیکت شانزدهم خطاب به مسلمانان جهان اعلام کرد از اینکه اظهاراتش درخصوص اسلام به عنوان توهین به اسلام تلقی شده، متاسف است و با ادای احترام نسبت به اعتقادات آن‌ها امیدوار است مسلمانان درک درستی از سخنان وی داشته باشند.
بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، کاردینال تارسیسیو برتون، وزیر کشور واتیکان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: پدر مقدس از اینکه بخش‌هایی از سخنانش ممکن است توهین به مقدسات مسلمانان تلقی شده باشد، بسیار متاسف است.
وی گفت: موضع پاپ در قبال اسلام در راستای تعالیم واتیکان است که نسبت به مسلمانان که به خدای یکتا اعتقاد دارند، احترام می‌گذارد.
برتون در ادامه افزود: بنابر این پاپ از اینکه برخی مواضعش در این سخنرانی توهین‌آمیز تلقی شده و به شیوه‌ای تعبیر شده که به هیچ عنوان در راستای اهداف وی نبوده، بسیار نگران است.
در همین حال خبرنگار امور مذهبی بی.بی.سی درباره سابقه پاپ بندیکت گفته است: این اولین مرتبه نیست که پاپ بندیکت به خاطر اظهاراتش درباره‌ی اسلام در کانون انتقادها قرار می‌گیرد.
قبل از اینکه وی به سمت پاپ، رهبر کاتولیک‌های جهان منصوب شود، به عنوان فردی محافظه‌کار که در امور الهیات تخصص داشت، شناخت شده بود و به نظر می‌رسید وی با تلاش‌های پاپ ژان پل دوم برای گسترش گفت‌وگوها با دنیای اسلام مخالف بود.
از سوی دیگر صدر اعظم آلمان ضمن دفاع از اظهارات پاپ، انتقادهای صورت گرفته از سخنان وی را نوعی سوءتفاهم دانست.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در گفت‌وگو با روزنامه بیلد ضمن دفاع از اظهارات موهن پاپ بندیکت شانزدهم درخصوص اسلام اظهار داشت: آنان که از اظهارات پاپ انتقاد کردند از سخنرانی وی که با تاکید بر گفت‌وگو بین ادیان همراه است، دچار نوعی سوءتفاهم شده‌اند.
وی افزود: پاپ به طور آشکار اعلام کرده که موافق و حامی گفت‌وگوی ادیان است و اظهارات وی در خصوص دین اسلام در راستای مخالفت قاطع وی با هرگونه اعمال خشونت با نام دین است.
سخنگوی رسمی دولت آلمان نیز بدون اشاره به اظهارات پاپ در بیانیه‌یی اعلام کرد: پاپ به اساس گفت‌وگو با مسلمانان احترام می‌گذارد و خواهان گفت‌وگو با دیگر ادیان و فرهنگ‌ها نیز هست.
از سوی دیگر واکنش‌های سیاسی در آلمان نسبت به اظهارات پاپ نیز جالب توجه بود، فولکر پیک، رییس حزب سبز در پارلمان آلمان این اظهارات را تلاش پاپ برای برتری دادن دین مسیحیت بر دیگر ادیان خواند و گفت: اظهارات پاپ در خصوص اسلام یک جانبه است.
وی عنوان داشت: پیروان و مروجان ادیان مسیحیت، اسلام و یهودیت باید درجهت آزادی ادیان تلاش کنند نه این که به دنبال برتری دادن یک دین بر ادیان دیگر باشند.
این در حالی است که واکنش‌های اعتراض‌آمیز در جهان اسلام نسبت به سخنرانی پاپ هم‌چنان ادامه دارد.
بر همین اساس دکتر محمد سید طنطاوی، شیخ الازهر در بیانیه‌ای ضمن انتقاد شدید از اظهارات توهین‌آمیز پاپ نسبت به دین اسلام و پیامبر اکرم (ص) آن را بی‌اطلاعی آشکار وی از دین اسلام دانست.
شیخ الازهر تاکید کرد که اظهارات موهن پاپ هرگز به تحکیم گفت‌وگو میان ادیان و تمدن‌ها کمک نخواهد کرد.
عبدالرحمن حمد بن العطیه، دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس نیز در بیانیه‌ای به شدت از اظهارات پاپ اظهار تاسف کرده و آن را نشانه‌ی نادیده گرفتن اصول و ارزش‌های صلح جویانه‌ی اسلام و تاکید این دین براساس دوستی و صلح بین ادیان دانست.
عبدالفتاح صلاح، وزیر اوقاف اردن نیز تاکید کرد: با توجه به تلاش‌های گسترده‌ی پاپ راحل ژان پل دوم و موفقیت‌های وی در زمینه‌ی تحکیم گفت‌وگوی ادیان و ضرورت همزیستی مسالمت‌آمیز بین پیروان ادیان آسمانی، اظهارات پاپ جدید جای شگفتی دارد.
وی افزود: اظهارات و موضع‌گیری آشکار واتیکان نسبت به این امر پیامدهای منفی و نامناسبی را به دنبال خواهد داشت.
این وزیر اردنی هم‌چنین تاکید کرد که بر تلاش کشورش جهت تحکیم مفهوم گفت‌وگوی ادیان تلاش می‌کند.
فتحی سرور، رییس پارلمان مصر نیز در بیانیه‌ای به شدت اعتراض خود را نسبت به اظهارات پاپ اعلام کرده و آن را نتیجه‌ی تفسیر نادرست از متون قرآنی و اصول اسلام دانست.
در این بیانیه آمده است که اظهارات پاپ منعکس کننده‌ی نوعی ادغام عقاید اسلامی با دیدگاه‌های گروه‌های سیاسی است که با داعیه‌ی اسلام به دنبال کسب اهداف سیاسی خود هستند.
در بیانیه‌ی رییس پارلمان مصر آمده است: اسلام دین آشتی، محبت و صلح است و هدف آن ایجاد روابط محکم با پیروان دیگر ادیان آسمانی است.
این در حالی است که واتیکان نیز با صدور بیانیه ای در واکنش به اعترافات مسلمانان نسبت به اظهارات پاپ اعلام کرده بود: هدف پاپ توهین به دین اسلام نبوده است.
از سوی دیگر منابع ایتالیایی به روزنامه‌ی الوطن - چاپ عربستان - اعلام کردند که والتر کاپسیر، کاردینال آلمانی پاپ را در اجرای چنین سخنرانی توهین‌آمیزی نسبت به اسلام تحریک کرده است.
این منابع تاکید کردند: متن سخنرانی پاپ از سوی برخی از کاردینال‌ها به ویژه این کاردینال آلمانی که همواره به دنبال ایجاد اختلاف و رویارویی بین ادیان آسمانی و تلاش برای ترویج دین مسیحیت در جهان و مبارزه با ترویج اسلام هستند، صورت گرفته است.
دکتر قرضاوی، رییس اتحادیه‌ی جهانی علمای مسلمین نیز در واکنش به اظهارات پاپ تاکید کرد: اسلام خواهان تسامح و آشتی است و هرگز به دنبال تعصب و افراط‌گرایی نبوده است.
وی افزود: اسلام دین صلح و مذاکره است نه جنگ و برخورد.
این مقام اهل تسنن خاطرنشان ساخت: توهین به دین اعتقادات و ارزش‌ها و پیامبرمان را هرگز نمی پذیریم.
قرضاوی در ادامه تصریح کرد: از یک روحانی دین مسیحیت انتظار بیش از این می‌رود. هنگامی‌که وی از دین بزرگی همچون اسلام با قدمتی بیش از 14 قرن و بیش از یک میلیارد و نیم پیرو سخن می‌گوید باید با علم و آگاهی و دقت بیشتری اظهار نظر کند.
وی افزود: اقدامات اعتراض آمیز برخی از مسلمانان در کشورهای تحت اشغال همچون فلسطین، عراق و لبنان را امری مشروع بر اساس قوانین دینی و اخلاقی می‌دانیم و خشونت‌هایی همچون حملات 11 سپتامبر را محکوم می‌کنیم.
اسماعیل هنیه، نخست‌وزیر فلسطین نیز در بیانیه‌ای از جانب مردم فلسطین اظهارات پاپ را محکوم کرد.
از سوی دیگر صالح کاپوسوز، معاون رهبر حزب اسلامی رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه اعلام کرد، اظهارات بندیکت شانزدهم ناشی از جهل وی از اسلام و پیامبر اسلام است.
کاپوسوز به رسانه‌ی دولتی ترکیه گفت: او ذهن تاریکی دارد که از تیرگی قرون وسطی نشات می‌گیرد. او یک چیز ضعیف است که از روح اصلاحات در جهان مسیحیت بهره نبرده است. به نظر می‌رسد این اقدام تلاشی برای احیای ذهنیت جنگ‌های صلیبی است. بندیکت به خاطر این اظهارات در تاریخ به پایین کشیده می‌شود. او همچون هیتلر و موسولینی سقوط می‌کند.
در همین حال حدود 2000 فلسطینی خشمگین جمعه شب در شهر غزه راهپیمایی کردند.
از سوی دیگر دمیر حضرت عزت الله، معاون دبیر شورای مفتیان روسیه درخصوص اظهارات مغرضانه‌ی بندیکت شانزدهم درباره‌ی اسلام گفت: ما مسلمانان فدراسیون روسیه، انتظار داشتیم که پاپ رم، راه بسوی صلح و تفاهم بین مذاهب را هموار سازد و آنچه را که توسط پاپ ژان پل دوم انجام شده بود، ادامه دهد.
وی افزود: رهبر کلیسای کاتولیک با اظهارات تند و توهین آمیز خود روابط با جهان اسلام را خراب کرد و با همین کار امکان ایجاد گفتگو بین مذاهب را به حاشیه راند.
نماینده‌ی شورای مفتیان روسیه اظهار داشت: ما فکر می کنیم که بندیکت شانزدهم مرتکب اشتباه بزرگی شده است و او باید در برابر مسلمانان عذرخواهی کند تا ذهنیت بدی در نزد مسلملنان از خود بر جای نگذارد.
